ลักษณะตัวละคร

ลักษณะตัวละคร

เจ้าละมาน

รูปภาพ เจ้าละมาด 

เจ้าละมาน เป็นกษัตริย์เมืองทมิฬ หน้าตาดุร้ายมาก ร่างกายใหญ่โต กินแต่เนื้อสัตว์ดิบๆ เป็นอาหาร มีศรทำด้วยเหล็กเป็นอาวุธ เจ้าละมานได้รับรูปกับจดหมายของ นางละเวง ก็ยกทัพไปตีเมืองผลึกเป็นทัพแรกก่อนเจ้าเมืองอื่นๆ จะไปถึง แต่ พระอภัยมณี เป่าปี่ให้หลับหมดทั้งกองทัพและจับเจ้าละมานล่ามโซ่ขังไว้ในกรง พวกทหารเห็นเอารูปของนางละเวงออกมากอดจูบก็ยึดไปให้พระอภัยมณีดู แล้วเจ้าละมานก็ถูกนำตัวไปปล่อยเกาะกลางทะเลจนอดข้าวอดน้ำตาย แต่ด้วยจิตใจที่ผูกพันหลงใหลนางละเวง ปีศาจจึงเข้าไปสิงในรูปที่พระอภัยมณีเก็บไว้ คอยป้องกันมิให้ใครทำลายรูปนั้น จะฉีกก็ไม่ขาด เอาเผาไฟปีศาจก็ออกมาไล่ทุบตีคนเผา จนสุดสาครใช้ไม้เท้าวิเศษตีไปที่รูปปีศาจจึงสิ้นฤทธิ์ รูปนั้นก็ป่นเป็นผงแล้วหายไป

เจ้าวาหุโลม

รูปภาพ เจ้าวาหุโลม

เจ้าวาหุโลม เป็นกษัตริย์ครองเมืองวาหุโลม มีเชื้อชาติเป็นยักษ์กินแต่เนื้อสัตว์ปีกกับไข่เป็นอาหาร ส่วนขนสัตว์ปีกใช้ทำเครื่องประดับที่หมวกกับเสื้อ และยังมีชุดนกสำหรับสวมเวลาออกทำสงคราม เมื่อสวมแล้วจะบินได้ไกลมาก ใช้ตรี คทา และกริชทองแดงเป็นอาวุธ ขี่เสือโคร่งเป็นพาหนะ สามารถปราบเมืองต่างๆ ให้อ่อนน้อมอยู่ในอำนาจได้ถึงร้อยเอ็ดเมือง มีลูกชายคนเดียวชื่อ "วาโหม" เมื่อ นางเสาวคนธ์ ปลอมตัวเป็นฤาษีอัคนี แล่นเรือไปจนถึงเมืองวาหุโลม แล้วยึดเมืองหน้าด่านได้เจ้าวาหุโลม จึงยกทัพออกไปต่อต้านแต่ถูกจับตัวได้ ฤาษีอัคนีบอกให้เจ้าวาหุโลมถือศีลตลอดไปแล้วจะไว้ชีวิตเจ้าวาหุโลมอัปยศอดสู มากจนไม่อาจจะมีชีวิตอยู่ต่อไปได้ จึงเขียนจดหมายบอกให้วาโหมยอมอ่อนน้อมต่อฤาษีอัคนี แล้วใช้มีดเชือดคอตาย

โจรสุหรั่ง

รูปภาพ โตรสุหรั่ง

โจรสุหรั่ง เป็นโจรสลัดชาวอังกฤษ มีบริวารโจรถึงห้าหมื่นคน เรือกำปั่นของโจรสุหรั่งยาวถึงยี่สิบเส้น บนเรือสร้างเป็นตึก มีสวนผลไม้และเลี้ยงสัตว์ไว้เป็นอาหารด้วย โจรสุหรั่งแล่นเรืออยู่ในทะเลคอยปล้นเรือที่สัญจรไปมา วันหนึ่งพบ นางสุวรรณมาลี กับ สินสมุทร บนเกาะแห่งหนึ่งก็รับลงเรือไปด้วย ระหว่างทางโจรสุหรั่งมอมเหล้าสินสมุทรจนเมาหลับไปแล้วเข้าไปเกี้ยวพาราศีนาง สุวรรณมาลี พอสินสมุทรฟื้นขึ้นมารู้เรื่องจากนางสุวรรณมาลีก็โกรธมากฆ่าโจรสุหรั่งตาย พวกสมุนโจรเกรงกลัวสินสมุทรจึงยอมอ่อนน้อมยกย่องให้สินสมุทรเป็นนายโจรแทน

ชีเปลือย

รูปภาพ ชีเปลือย

 "ประหลาดใจไยหนอไม่นุ่งผ้า      จะเป็นบ้าไปหรือว่าถือศีล

หนวดถึงเข่าเคราถึงนมผมถึงตีน   ฝรั่งจีนแขกไทยก็ใช่ที"

ชีเปลือย เป็นชายชราไม่สวมเสื้อผ้า แต่เดิมเป็นพราหมณ์อยู่อินเดีย ลงเรือเดินทางมากลางทะเลแล้วเรือแตก จึงขึ้นไปอยู่บนเกาะพนม แล้วทำตัวเป็นผู้วิเศษ ไม่นุ่งห่มเสื้อผ้าชาวบ้านจึงเคารพนับถือมาก จนสร้างกุฏิให้เป็นที่อยู่ เมื่อเห็นไม้เท้ากับ ม้านิลมังกร ของ สุดสาคร ก็อยากได้ จึงหลอกสุดสาครไปผลักตกเหว แล้วขี่ม้านิลมังกรถือไม้เท้าเข้าไปในเมืองการะเวก ประกาศตัวเป็นผู้วิเศษ พระสุริโยไทยได้ข่าวก็นึกเลื่อมใสจึงให้ทหารไปรับตัวมา แต่พอลงจากหลังม้า ม้าก็หนีกลับไปหาสุดสาคร ต่อมาสุดสาครก็ตามมาแย่งไม้เท้าคืน ทุกคนจึงรู้ว่าถูกหลอกลวง สุดสาครสงสารจึงขอร้องให้พระสุริโยไทยปล่อยตัวชีเปลือยไป

นางเกษรา

รูปภาพ นางเกษรา

นางเกษรา เป็นธิดาของท้าวทศวงศ์กษัตริย์เมืองรมจักร นางมีกลิ่นตัวหอม และมีรูปโฉมงดงามมาก กษัตริย์หลายเมืองส่งทูตมาสู่ขอนางแต่ท้าวทศวงศ์ไม่ยกให้ใคร ครั้งสุดท้ายท้าวอุเทนกษัตริย์เมืองชวาส่งทูตมาสู่ขอและขู่ว่าถ้าไม่ยกให้จะ ยกทัพมาตีเมืองรมจักร เมื่อ ศรีสุวรรณ กับพราหมณ์ทั้งสามคนเดินทางมาถึง นางเกษราได้พบศรีสุวรรณและรักใคร่กัน ครั้นท้าวอุเทนยกทัพมา ศรีสุวรรณกับพราหมณ์ก็อาสาต่อต้านข้าศึก ศรีสุวรรณใช้วิชากระบี่กระบองต่อสู้จนได้ชัยชนะ กองทัพของท้าวอุเทนแตกพ่ายไป ท้าวทศวงศ์ได้จัดการให้ศรีสุวรรณกับนางเกษราแต่งงานกัน และให้ปกครองเมืองรมจักรแทน ต่อมานางเกษราก็ให้กำเนิดลูกสาวคนหนึ่งชื่อ นางอรุณรัศมี

นางเงือก

รูปภาพ นางเหงือก

นางเหงือก มีร่างครึ่งคนครึ่งปลา คือกายท่อนบนเป็นหญิงสาวสวย แต่ท่อนล่างตั้งแต่เอวลงไปเป็นมีหางเป็นปลา อาศัยอยู่ในทะเล นางเหงือกกับพ่อแม่ของนางได้ช่วยพา พระอภัยมณีกับ สินสมุทร หนี นางผีเสื้อสมุทร ไปที่เกาะแก้วพิสดาร แต่พ่อแม่ของนางหนีไม่ทันจึงถูกนางผีเสื้อสมุทรจับกิน แล้วนางเหงือกก็ตกเป็นภรรยาของพระอภัยมณี ต่อมาพระอภัยมณีกับสินสมุทรบวชเป็นโยคี และอาศัยเรือของท้าวสิลราชกลับไปบ้านเมือง ก่อนจากกันพระอภัยมณีไปร่ำลานางเหงือกและฝากแหวนกับปิ่นไว้ให้ลูกในท้องของ นางด้วย เวลาผ่านไปนางเหงือกคลอดลูกชาย รูปร่างหน้าตาเป็นมนุษย์อย่างสมบูรณ์ แล้วฝากให้ โยคี เลี้ยงดูให้ เพราะนางเลี้ยงลูกเองไม่สะดวก โยคีตั้งชื่อให้ว่า สุดสาคร

นางผีเสื้อสมุทร

รูปภาพ นางผีเสื้อสมุทร

"อียักษา ตาโตโมโหมาก รูปก็กากปากก็เปราะไม่เหมาะเหมง

นมสองข้างอย่างกระโปงดูโตงเตง ผัวของเองเขาระอาไม่น่าชม"

นางผีเสื้อสมุทร เป็นยักษ์ อาศัยอยู่ในถ้ำซึ่งอยู่กลางทะเล สามารถแปลงร่างเป็นหญิงสาวสวยได้ ชาติก่อนได้พรจากพระอิศวรให้ถอดดวงใจใส่ไว้ในก้อนหินได้ นางจึงกำเริบใจไปต่อสู้กับพระเพลิงจึงถูกไฟกรดเผาจนร่างมอดไหม้ นางก็กลายเป็นปีศาจสิงอยู่ในก้อนหินที่ฝากดวงใจไว้ ครั้นเวลาเนิ่นนานหลายปี ก้อนหินก็มีแขนขา หน้าตางอกออกมา แล้วในที่สุดก็มีชีวิตขึ้นมาอีก วันหนึ่งนางเห็น พระอภัยมณี จึงนึกรักจึงอุ้มไปอยู่กับนางในถ้ำ จนมีลูกชายด้วยกันชื่อ สินสมุทร ต่อมาพระอภัยมณีกับสินสมุทรก็พากันหนีไปจากนาง นางผีเสื้อสมุทรออกติดตามไปด้วยความรัก แต่แล้วนางก็ต้องตายด้วยเสียงปี่ของพระอภัยมณีร่างของนางก็กลับกลายเป็นหิน นอนอยู่ที่ชายหาดริมทะเลนั้นเอง

นางละเวงวัณฬา

รูปภาพ นางละเวงวัณฬา

นางละเวงวัณฬา เป็นธิดากษัตริย์เมืองลังกา และเป็นน้องของ อุศเรน เมื่อพ่อและพี่ชายของนางตาย นางก็ครองเมืองแทน โดยมีตราราหูเป็นขิงวิเศษประจำตัว นางต้องการแก้แค้นแทนพ่อและพี่ชายจึงส่งภาพวาดของนางซึ่งทำเสน่ห์ไว้พร้อม กับแนบจดหมายชักชวนให้ทำศึกกับเมืองผลึกไปถึงเจ้าเมืองต่างๆ โดยมีสัญญาว่าถ้าใครชนะนางจะยอมเป็นภรรยาและยกเมืองลังกาให้ครองด้วย บรรดาเจ้าเมืองเหล่านั้นหลงรูปของนางจึงยกทัพมารบกับเมืองผลึก แต่พ่ายแพ้ไปหมดทุกกองทัพ พระอภัยมณี จึงยกทัพไปตีเมืองลังกาบ้าง นางละเวงก็ใช้วิธีทำเสน่ห์ให้พระอภัยมณีหลงรักนาง แล้วนางก็ยุให้สู้รบกับกองทัพฝ่ายเมืองผลึก จน โยคี แห่งเกาะแก้วพิสดารมาเทศนาโปรด สันติสุขจึงกลับคืนมา เมื่อพระอภัยมณีออกบวช นางก็บวชตามไปปรนนิบัติรับใช้เช่นเดียวกับ นางสุวรรณมาลี

นางรำภาสะหรี 

รูปภาพ นางรำภาสะหรี

นางรำภาสะหรี เป็นธิดาของอิเรน เจ้าเมืองหน้าด่านชั้นนอกของเมืองลังกา มีผิวขาวราวกับสำลี รูปร่างหน้าตาสวยงาม แต่จนอายุได้ยี่สิบสี่ปีก็ยังไม่มีสามีเพราะกลัวจะมีลูก เมื่อพ่อตายขณะสู้รบกับ ศรีสุวรรณ นางก็ได้เป็นเจ้าเมืองแทน นางละเวง ยกย่องให้เป็นน้องสาวเพราะชอบที่นางรำภาสะหรีกล้าหาญและมีฝีมือ นางทั้งสองจึงเป็นคู่คิดคู่ปรึกษากันในการทำสงคราม นางละเวงสอนให้นางรำภาสะหรีทำเสน่ห์ศรีสุวรรณเพื่อตัดกำลังกองทัพของฝ่าย เมืองผลึก เมื่อสงครามสงบแล้วนางต้องพลัดพรากจากศรีสุวรรณ สาเหตุเพราะศรีสุวรรณต้องกลับไปเมืองรมจักรตามเดิม นางรำภาสะหรีมีบุตรชายกับศรีสุวรรณชื่อ "วลายุดา"

นางวาลี 

รูปภาพ นางวาลี

นางวาลี มีรูปร่างหน้าตาขี้ริ้วขี้เหร่ ตัวดำ ที่ใบหน้ามีรอยแผลเป็นเต็มไปหมด จึงอยู่เป็นสาวโสดจนอายุได้ 34 ปี แต่นางก็ใฝ่ฝันว่าอยากมีสามีรูปงามและสูงศักดิ์ พ่อแม่ของนางตายหมดตั้งแต่นางยังเด็กจึงอาศัยอยู่กับตายาย นางวาลีได้ศึกษาเล่าเรียนตำรับตำราของตาจนมีความรู้แตกฉาน เมื่อ พระอภัยมณี ประกาศรับสมัครคนดีมีฝีมือเข้ารับราชการ นางวาลีก็ไปสมัคร และขอให้พระอภัยมณีแต่งงานกับนางด้วย พระอภัยมณีเห็นว่านางมีสติปัญญาเป็นเลิศและมีความรู้ดี จึงแต่งตั้งให้นางเป็นสนมเอก นางเป็นผู้ออกอุบายให้จับตัว อุศเรน ได้ และใช้วาจาพูดเยาะเย้ยจนอุศเรนอกแตกตาย แต่นางถูกปีศาจของอุศเรนเข้าสิงร่างจนป่วยหนักและถึงแก่ความตายในที่สุด

นางสุนี

รูปภาพ นางสุนี

นางสุนี เป็นหญิงร่างเล็กขนาดเด็กอายุสิบขวบ ผมแดงเหมือนสีชาด ตาดำสนิทสวมคราบงูแทนเสื้อผ้า มีฤทธิ์มาก สามารถพ่นควันออกจากปากเป็นสายรุ้งได้ และกางนิ้วมือออกกลายเป็นพญานาคห้าตัวได้อีกด้วย พระอินทร์บัญชาให้นางลงมาเกิดเพื่อคอยช่วยเหลือ มังคลา เมื่อเสร็จธุระแล้วจึงกลับขึ้นไปบนสวรรค์เช่นเดิม ถ้านางมีสามีเมื่อใดฤทธิ์สามารถที่มีอยู่จะเสื่อมหมดทันที มังคลาไปพบนางในป่าขณะที่ยกทัพไปชิงโคตรเพชรที่เมืองการะเวก และแสดงตราราหูให้นางเห็น นางจึงยอมอยู่ด้วย แต่นางจำชื่อตัวเองไม่ได้ มังคลาจึงตั้งชื่อให้ว่า "สุนี" เมื่อมังคลาออกรบกับ สุดสาคร และกำลังจะเสียทีถูกจับได้ นางสุนีก็พ่นควันเป็นสายรุ้งแล้วอุ้มมังคลาหนีไป ระหว่างเดินทางอยู่ในป่า นางสุนีก็ตกเป็นภรรยาของมังคลา ครั้นเมื่อสงครามยุติแล้ว มังคลาหนีไปกับพระสังฆราช นางสุนีก็หายสาบสูญไปเช่นกัน

นางสุวรรณมาลี

รูปภาพ นางสุวรรณมาลี

นางสุวรรณมาลี เป็นธิดาของท้าวสิลราช กษัตริย์เมืองผลึกกับนางมณฑา นางมีรูปโฉมงดงามมาก แต่มีนิสัยขี้หึง ได้หมั้นหมายไว้กับ อุศเรน โอรสกษัตริย์เมืองลังกา นางลงเรือไปเที่ยวทะเลกับท้าวสิลราชแล้วได้ไปพบกับ พระอภัยมณี ที่เกาะแก้วพิสดาร สินสมุทร บุตรของพระอภัยมณีพยายามเป็นสื่อให้นางรักใคร่กับพระอภัยมณี ทั้งสองมีธิดาฝาแฝดชื่อ สร้อยสุวรรณกับจันทร์สุดา ต่อมาพระอภัยมณีตัดสินใจบวชเป็นฤาษีบำเพ็ญศีลอยู่ที่เขาสินคุตร์ นางสุวรรณมาลีก็บวชตามไปปรนนิบัตรด้วยความจงรักภักดี

นางเสาวคนธ์ 

รูปภาพ นางเสาวคนธ์

นางเสาวคนธ์ เป็นธิดาของพระสุริโยไทยกษัตริย์เมืองการะเวก กับนางจันทวดี เมื่อสุริโยไทยเลี้ยง สุดสาคร ไว้เป็นลูกบุญธรรมก็ได้เป็นเพื่อนเล่นและเพื่อนเรียนกับนางเสาวคนธ์ ต่อมาสุดสาครออกตามหาพ่อ นางก็ไปด้วยจนสุดสาครได้พบกับ พระอภัยมณี และแล้วสุดสาครก็ได้หลงเสน่ห์นางสุลาลีวัน ทำให้นางเสาวคนธ์หึงหวง พอสงครามยุติ นางก็แกล้งขอโคตรเพชรของเมืองลังกา นางละเวง ก็ยกให้ แต่พอเสาวคนธ์รู้ว่าพระอภัยมณีสู่ขอนางให้แต่งงานกับสุดสาคร นางก็หนีไปเพราะรังเกียจที่สุดสาครมีภรรยาชาวลังกามาก่อน นางปลอมตัวเป็นฤาษีใช้ชื่อว่า "อัคนี" เดินทางไปถึงเมืองวาหุโลม และยึดเมืองนั้นได้ สุดสาครตามไปจนพบนาง และพยายามงอนง้อจนนางใจอ่อนยอมคืนดีด้วย

นางอรุณรัศมี

รูปภาพ นางอรุณรัศมี

นางอรุณรัศมี เป็นธิดาของ ศรีสุวรรณ กับ นางเกษรา นางสนิทสนมและเป็นเพื่อนเล่นกับ สินสมุทร มาตั้งแต่เด็กๆ ความใกล้ชิดของทั้งสองทำให้มีความผูกพันรักใคร่กัน ครั้งที่สินสมุทรไปทำศึกกับเมืองลังกา และถูกนางยุพาผกาทำเสน่ห์จนสินสมุทรหลงใหล ทำให้นางอรุณรัศมีกินแหนงแคลงใจ ครั้นเสร็จศึกแล้ว พระอภัยมณี สู่ขอนางให้แต่งงานกับสินสมุทร นางเกษราก็กลัวจะเป็นน้อยของหญิงชาวลังกา จึงไม่ยอมเข้าพิธีแต่งงานพวกญาติผู้ใหญ่ต้องบังคับให้นางเข้าพิธี แต่นางก็ไม่ยอมเข้าหอและขู่ว่าถ้าบังคับจะฆ่าตัวตาย นางสุวรรณมาลี สงสารสินสมุทรก็แนะวิธีให้ สินสมุทรจึงได้นางเป็นภรรยาสมปรารถนา

บาทหลวงปีโป

รูปภาพ บาทหลวงปีโป

บาทหลวงปีโป เป็น นักบวชฝรั่งชาวลังกา อาศัยอยู่ที่หมู่บ้านสิกคารนำ มีความรู้ทางโหราศาสตร์ สามารถรู้เหตุการณ์ล่วงหน้าได้ บาทหลวงปีโปเลี้ยงเด็กสาวกำพร้าไว้สองคนคือ นางยุพาผกา และนางสุฬาลีวัน เมื่อ นางละเวง หนี พระอภัยมณี แล้วหลงทางไป บาทหลวงรู้ล่วงหน้าจึงจัดชาวบ้านให้คอยต้อนรับ นางละเวงนึกชอบนางยุพาผกา กับนางสุลาลีวันจึงขอไปเลี้ยงเป็นลูกบุญธรรม ซึ่งบาทหลวงปีโปก็ยิมยอมยกให้ ครั้นงนางชวนไปเป็นที่ปรึกษาการทำศึกที่เมืองลังกา บาทหลวงกลับปฏิเสธ แต่ให้คำแนะนำนางว่าไม่ควรฆ่าพระอภัยมณีเพราะเป็นเนื้อคู่ของนาง

พระสังฆราช

รูปภาพ พระสังฆราช

พระสังฆราช เป็นบาทหลวงฝรั่ง นักปราชญ์ราชครูของเมืองลังกา นางละเวงวัณฬา เชิญมาเป็นที่ปรึกษาราชการสงคราม พระสังฆราชเป็นผู้แนะนำให้นางละเวงส่งจดหมายกับภาพวาดหลงเสน่ห์ไปยังเมือง ต่างๆ ชักชวนให้รบกับเมืองผลึก เมื่อ พระอภัยมณี ยกทัพมาตีเมืองลังกาแล้วถูกเสน่ห์ของนางละเวงจนกระทั่งนางละเวงตกเป็นภรรยา ของพระอภัยมณีทำให้พระสังฆราชไม่พอใจด่าว่านางละเวงมากมาย ครั้นสงครามสงบและนางละเวงให้กำเนิดลูกชายชื่อ มังคลา พระสังฆราชก็เป็นผู้ให้การอบรมสั่งสอนวิชาต่างๆ และยุยงให้ชิงโครตเพชรกลับมา จนกระทั่งสงครามอุบัติขึ้นอีกครั้ง พอพระอภัยมณีเป่าปี่สะกดกองทัพของมังคลา พระสังฆราชอุดหูเสียทันแล้วพามังคลาหนีไป

พระอภัยมณี 

รูปภาพ พระอภัยมณี

พระอภัยมณี เป็นโอรสของท้าวสุทัศน์กษัตริย์แห่งกรุงรัตนากับนางปทุมเกสร มีน้องชายชื่อ ศรีสุวรรณ พระอภัยมณีไปเรียนวิชาเป่าปี่จนเชี่ยวชาญสามารถทำให้ผู้ที่ได้ยินเสียงปี่ เคลิ้มหลับได้ แต่ท้าวสุทัศน์ไม่พอใจถึงขับไล่ออกจากเมืองไปพร้อมกับศรีสุวรรณ ระหว่างเดินทางพระอภัยมณีถูกนาง นางผีเสื้อสมุทร ลักพาตัวไปอยู่กับนางในถ้ำจนมีลูกชายด้วยกันชื่อ สินสมุทร ต่อมาพระอภัยมณีก็พาสินสมุทรหนีไปอยู่กับ โยคี ที่เกาะแก้วพิสดาร แล้วได้พบกับ นางสุวรรณมาลี ธิดาท้าวสิลราช ครั้นได้แต่งงานกับนางแล้ว ก็ต้องทำสงครามกับ อุศเรน ซึ่งเป็นคู่หมั้นของนาง จนอุศเรนตาย นางละเวงวัณฬา น้องสาวของอุศเรนคิดแก่แค้นแทนจึงต้องทำสงครามกัน พระอภัยมณีถูกนางละเวงวัณฬาทำเสน่ห์ให้หลงใหลนางจนตามไปอยู่ในเมืองลังกา ด้วย และนางยังยุให้พระอภัยมณีทำสงครามกับฝ่ายเดียวกัน กระทั่งโยคีแห่งเกาะแก้วพิสดารมาเทศนาโปรดสงครามจึงยุติลง ในปั้นปลายชีวิตพระอภัยมณีได้บวชเป็นฤาษีบำเพ็ญศีลอยู่ที่เขาสิงคุตร์

พระอภัยมณีมีนิสัยเจ้าชู้ จึงมีภรรยาหลายคน คือ

• นางผีเสื้อสมุทรมีลูกชายชื่อ สินสมุทร

• นางเงือก มีลูกชายชื่อ สุดสาคร

• นางวาลี อยู่ด้วยกันไม่นานนางก็ตาย

• นางสุวรรณมาลีมีธิดาแฝดชื่อ สร้อยสุวรรณ จันทร์สุดา

• นางละเวงวัณฬามีลูกชายชื่อ มังคลา

พราหมณ์โลกเชษฐ์

             รูปภาพ พราหมณ์โลกเชษฐ์

พราหมณ์โลกเชษฐ์ เป็นทิศาปาโมกข์ของเมืองการะเวก มีอายุได้ร้อยยี่สิบปีเศษ เป็นผู้ที่มีความรอบรู้มาก กษัตริย์ของเมืองการะเวกนับตั้งแต่ปู่ของพระสุริโยไทยเป็นต้นมาล้วนแต่เป็น ศิษย์ของพราหมณ์ผู้นี้ทั้งสิ้น เมื่อพระสุริโยไทยได้รับหนังสือแจ้งข่าวจาก นางสุวรรณมาลี ว่า พระอภัยมณี ศรีสุวรรณ และ สินสมุทร สุดสาคร ได้หลงเสน่ห์สาวลังกากันหมด ก็ไปปรึกษาพราหมณ์โลกเชษฐ์ และได้เดินทางไปพร้อมกับ นางเสาวคนธ์ เพื่อช่วยแก้ไข พราหมณ์โลกเชษฐ์รู้ล่วงหน้าว่า นางละเวง จะหลอกให้พระอภัยมณีเป่าปี่สะกดกองทัพฝ่ายเมืองผลึก เพื่อเผด็จศึกในขั้นแตกหัก จึงบอกให้ทุกคนใช้ขึ้ผึ้งอุดหู แล้วเสกเข็มเป็นนกกาละเวกก สำหรับปล่อยไปจิกพวกของนางละเวง ส่วนตนเองทำพิธีเชิญ โยคี จากเกาะแก้วพิสดารมาระงับศึก สันติภาพจึงกลับคืนมา

มังคลา

รปภาพ มังคลา

มังคลา เป็นบุตรของ พระอภัยมณี ที่เกิดจาก นางละเวงวัณฬา ผิวขาวเหมือนแม่แต่หน้าตาคมคายเหมือนพ่อ ได้ร่ำเรียนวิชากับ พระสังฆราช เมื่ออายุครบสิบห้าปีนางละเวงวัณฬาก็ให้ปกครองเมืองลังกาแทนนาง พร้อมกับมอบตราราหูให้ด้วย พระสังฆราชยุยงให้ไปชิงโคตรเพชรคืนมาจากเมืองกาละเวก มังคลาก็เชื่อและปฏิบัติตามจนกระทั่งต้องทำสงครามใหญ่กันอีก นางละเวงพยายามตักเตือนก็ไม่เชื่อฟัง มิหนำซ้ำยังคิดฆ่าพ่อฆ่าแม่อีกด้วย ในที่สุดพระอภัยมณีจนระงับสงครามโดยเป่าปี่สะกดให้ไพร่พลหลับกันหมด มังคลามีตราราหูคุ้มครองจึงไม่หลับ สามารถหลบหนีไปได้พร้อมกับพระสังฆราช

ม้านิลมังกร

รูปภาพ ม้านิลมังกร

ม้านิลมังกร เป็นสัตว์ลูกผสม พ่อเป็นมังกร แม่เป็นม้า จึงมีรูปร่างประหลาด หัวและหน้าเหมือนมังกร ตัวและกลีบเท้าเหมือนม้า หางเหมือนพญานาค ลำตัวสีดำเหมือนนิล มีลักษณะพิเศษ คือ เขี้ยวเป็นเพชรเกล็ดเป็นนิล ลิ้นเป็นปาน อยู่ยงคงกระพันไม่มีอาวุธชนิดใดทำอันตรายได้ เดินบนผิวน้ำได้เหมือนกับเดินอยู่บนพื้นดิน อาศัยอยู่ในทะเล กินคน ปลา ปู หญ้า ใบไม้เป็นอาหาร สุดสาคร ได้พบและจับมาได้จากทะเล โยคี ตั้งชื่อให้ตามลักษณะรูปร่างว่า "ม้านิลมังกร" นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา ม้านิลมังกรเป็นพาหนะประจำตัวของสุดสาคร ติดตามสุดสาครไปทุกหนทุกแห่ง

โมรา

รูปภาพ โมรา

โมรา เป็นพราหมณ์หนุ่ม มีความรู้ในการใช้ฟางหรือหญ้ามาผูกเป็นเรือสำเภาแล้วเสกให้แล่นไปในน้ำได้ทุกหนทุกแห่ง เป็นเพื่อนรักกับ วิเชียร และ สานน ได้พบกับ พระอภัยมณี และ ศรีสุวรรณ จนกระทั่งพระอภัยมณีถูกลักพาตัวไป ขณะที่ทุกคนเผลอสติหลับไป เมื่อฟังเสียงปี่ของพระอภัยมณี โมราก็ใช้ฟางผูกเป็นสำเภายนต์ออกติดตามไปจนถึงเมืองรมจักร ได้พบกับนางประภาวดีพี่เลี้ยงของ นางเกษรา และรักกัน ศรีสุวรรณเป็นกษัตริย์ครองเมืองรมจักรแล้วก็แต่งตั้งโมราไปครองเมืองจารึก ซึ่งเป็นเมืองหน้าด่านทางทิศตะวันออก โมรากับนางประภาวดีมีลูกชายชื่อ "มังกร"

ย่องตอด

รูปภาพ ย่องตอด

ย่องตอด เป็นลูกชายเศรษฐีแห่งบ้านด่นสิงหล มีนิสัยขี้อายและโง่เขลา พ่อแม่หาภรรยาให้แต่ย่องตอดอายจึงไม่ได้เข้าหอ คืนหนึ่งตัดสินใจเข้าไปปลุกปล้ำ นางตกใจดิ้นรนและถีบย่องตอดไปถูกตาข้างขวาจนตาบอด ย่องตอดเสียดายจึงคว้าดวงตากลืนกินเข้าไป แล้วหนีเข้าป่าไปอยู่ที่ถ้ำกลำพันกับพวกปีศาจ และได้เรียนวิชากับพวกปีศาจจนอยู่ยงคงกระพัน แม้ถูกฆ่าตายแล้ว พอแสงแดดส่องมาถูกร่างกายก็จะฟื้นขึ้นได้อีก ย่องตอดกินสัตว์เนื้อดิบๆ และเลือดสดๆ เป็นอาหาร ในคืนที่ นางละเวงวัณฬา หนีเสียปี่ของ พระอภัยมณี ไปพักอยู่ในอยู่ในป่าใกล้ถ้ำกลำพัน ย่องตอดจับม้าของนางกินแล้วถูกนางจับตัวไว้ได้ นางละเวงเห็นย่องตอดมีวิชาดีจึงเลี้ยงไว้เป็นทหารเพื่อให้ช่วยทำศึก

โยคี

รูปภาพ โยคี

โยคี หรือ พระฤาษี เป็นนักบวชชรา ถือลัทธิบูชาไฟ มีอายุได้พันปีเศษ บำเพ็ญศีลอยู่ที่เกาะแก้วพิสดารมาเป็นเวลานาน มีมนต์วิเศษหลายอย่าง สามารถปราบภูตผีปีศาจได้ พวกเรือแตกหลายชาติหลายภาษา เช่น แขก จีน ฝรั่ง ไทย ชวา มาอาศัยอยู่ด้วยนับร้อยคน คนเหล่านั้นตอบแทนคุณด้วยการดูแลปรนนิบัติรับใช้โยคี เมื่อ พระอภัยมณี กับ สินสมุทร พากันหนี นางผีเสื้อสมุทร มาถึงเกาะแก้วพิสดาร โยคีก็ให้อาศัยอยู่ด้วย ครั้นคนทั้งสองจากไป โยคีก็ช่วยดูแล นางเงือก ภรรยาคนหนึ่งของพระอภัยมณี จนนางคลอดลูกและโยคีก็ได้ช่วยเลี้ยงดูจนเติบโตพร้อมทั้งสั่งสอนวิชาความรู้ต่างๆ ให้

วิเชียร

รูปภาพ วิเชียร

วิเชียร เป็นพราหมณ์หนุ่ม ชำนาญในการยิงธนู สามารถยิงได้คราวละเจ็ดดอก แต่ละดอกถูกเป้าอย่างแม่นยำ มีเพื่อนรักอีก 2 คน คือ โมรา กับ สานน วิเชียรกับเพื่อนๆ ได้พบ พระอภัยมณี และ ศรีสุวรรณ พอพระอภัยมณีถูก นางผีเสื้อสมุทร ลักพาตัวไป วิเชียรกับเพื่อนทั้งสองก็เดินทางไปติดตามหาพระอภัยมณีร่วมกับศรีสุวรรณด้วย จนไปถึงเมืองรมจักร ขณะที่ศรีสุวรรณได้พบรักกับ นางเกษรา ลูกของกษัตริย์เมืองรมจักร วิเชียรก็รักกับนางจงกลนีพี่เลี้ยงคนหนึ่งของนางเกษรา ครั้นศรีสุวรรณเป็นกษัตริย์ครองเมืองรมจักรก็แต่งตั้งให้วิเชียรไปครองเมือง ปราการ ซึ่งเป็นเมืองหน้าด่านทางเหนือของเมืองรมจักร วิเชียรกับนางจงกลนีมีลูกชายด้วยกันคนหนึ่งชื่อ "มะหุด"

ศรีสุวรรณ

รูปภาพ ศรีสุวรรณ

ศรีสุวรรณ เป็นโอรสของท้าวสุทัศน์กับนางปทุมเกสรแห่งกรุงรัตนา และเป็นน้องของ พระอภัยมณี ได้เรียนวิชากระบี่กระบองจนชำนาญ แต่วิชาที่เรียนไม่ถูกใจของท้าวสุทัศน์จึงถูกขับไล่ออกจากเมืองพร้อมกับพระ อภัยมณี ระหว่างเดินทางศรีสุวรรณต้องพลัดพรากกับพี่ชาย เพราะพระอภัยมณีถูกนาง นางผีเสื้อสมุทร ลักพาตัวไป ศรีสุวรรณพยายามออกติดตามหาไปจนถึงเมืองรมจักรมีโอกาสได้รู้จักกับ นางเกษรา ซึ่งเป็นธิดาของท้าวทศวงศ์กษัตริย์เมืองรมจักร และได้แต่งงานกัน ต่อมาศรีสุวรรณก็ได้ครองเมืองรมจักรแทนท้าวทศวงศ์จนเวลาผ่านไปหลายปีจึงได้ บพกับพระอภัยมณีอีกครั้ง

ศรีสุวรรณมีภรรยา 3 คน คือ

• นางเกษรา มีธิดาด้วยกัน ชื่อ นางอรุณรัศมี

• นางรำภาสะหรี มีบุตรชายชื่อ "วลายุดา"

• นางศรีสุดา ซึ่งเป็นพี่เลี้ยงของนางเกษรา มีบุตรชายชื่อ "กฤษณา"

สานน

รูปภาพ สานน

สานน เป็นพราหมณ์หนุ่มเพื่อนรักของ วิเชียร และ โมรา สานนมีวิชาจับยามสามตาดูฤกษ์ยาม และสามารถเรียกลมเรียกฝนได้ สานนติดตามศรีสุวรรณไปถึงเมืองรมจักรเช่นเดียวกับเพื่อนรักทั้งสอง สานนได้พบกับนางอุบลพี่เลี้ยงของ นางเกษรา และรักกัน ภายหลัง ศรีสุวรรณ ได้แต่งตั้งให้สานนไปปกครองเมืองสายัณห์ซึ่งเป็นเมืองหน้าด่านด้านตะวันตก สานนมีลูกชายที่เกิดจากนางอุบลชื่อ "ยุขัน" เมื่อ พระอภัยมณี และศรีสุวรรณไปทำศึกกับเมืองลังกา สานนกับเพื่อนทั้งสองก็ช่วยทำศึกอย่างไม่ย่อท้อ จนกระทั่งสงครามยุติลง

สินสมุทร

รูปภาพ สินสมุทร

สินสมุทร เป็นบุตรของ พระอภัยมณี กับ นางผีเสื้อสมุทร มีรูปร่างหน้าตางดงามคล้ายพระอภัยมณี แต่มีเขี้ยว ผมหยิก ตาแดง มีกำลังมาก พออายุได้ 8 ขวบ พ่อก็ชวนให้หนีไปอาศัยอยู่กับ โยคี ที่เกาะแก้วพิสดาร ต่อมาทั้งสองได้อาศัยไปกับเรือของท้าวสิลราชเพื่อเดินทางกลับกรุงรัตนา แต่เรือแตกเพราะถูกนางผีเสื้อสมุทรตามมาอาละวาด สินสมุทรพานางสุวรรณมาลีหนีไปที่เกาะแห่งหนึ่งจึงพลัดกับพ่อ ต่อมา โจรสุหรั่ง รับขึ้นเรือไปด้วย สินสมุทรโกรธที่โจรสุหรั่งลวนลาม นางสุวรรณมาลี จึงฆ่าโจรสุหรั่งตาย แล้วยึดเรือลำนั้นเดินทางต่อไปจนถึงเมืองรมจักรได้พบกับศรีสุวรรณ จึงชวนกันไปติดตามหาพระอภัยมณีจนกระทั่งได้พบกัน เมื่อเสร็จศึกกับเมืองลังกาแล้ว สินสมุทรก็ได้แต่งงานกับ นางอรุณรัศมี

สุดสาคร

รูปภาพ สุดสาคร

สุดสาคร เป็นบุตรของ พระอภัยมณี กับ นางเงือก ว่ายน้ำและดำน้ำเก่ง โยคี นำมาเลี้ยงไว้ตั้งแต่เพิ่งคลอดและสั่งสอนวิชาต่างๆ ให้จนแตกฉาน เมื่ออายุได้ 3 ขวบก็จับ ม้านิลมังกร มาได้ โยคีแนะนำให้สุดสาครตามหาพ่อโดยให้ไม้เท้าวิเศษไว้ป้องกันตัวและบวชเป็นโยคีให้ ระหว่างเดินทางถูก ชีเปลือย แก่หลอกไปผลักตกเหว แล้วยึดไม้เท้ากับม้านิลมังกรไป แต่ไม่นานม้าก็หนีกลับมาหา โยคีตามไปช่วยสุดสาครขึ้นจากเหวได้ สุดสาครจึงตามชีเปลือยเข้าเมืองการะเวกแย่งไม้เท้าคืนมาได้ พระสุริโยทัยกษัตริย์เมืองการะเวกสงสารสุดสาครจึงเลี้ยงไว้เป็นลูกบุญธรรม สิบปีผ่านไปสุดสาครก็ขออำลาไปตามหาพระอภัยมณีอีก หัสไชยและนางเสาวคนธ์โอรสธิดาของสุริโยทัยขอตามไปด้วย แล้วทั้งสามก็ตามหาพระอภัยมณีจนพบ ต่อมาสุดสาครได้แต่งงานกับ นางเสาวคนธ์ แล้วเป็นกษัตริย์ครองเมืองลังกา

หัสไชย

รูปภาพ หัสไชย

หัสไชย เป็นโอรสของพระสุริโยทัยกับนางจันทวดี แห่งเมืองการะเวก และเป็นน้องของ นางเสาวคนธ์ ได้ร่วมเรียนวิชาและฝึกอาวุธพร้อมๆ กับ สุดสาคร เมื่อสุดสาครออกตามหาพ่อ หัสไชยก็ติดตามไปด้วย จึงได้รู้จักและสนิทสนมกับนางสร้อยสุวรรณ และนางจันทร์สุดา ธิดาแฝดของ พระอภัยมณี กับ นางสุวรรณมาลี ภายหลังเมื่อสงครามสงบแล้ว หัสไชยก็ได้แต่งงานกับนางนางสร้อยสุวรรณและนางจันทร์สุดา แล้วกลับไปครองเมืองการะเวกอย่างมีความสุข

อุศเรน

รูปภาพ อุศเรน

อุศเรน เป็นโอรสกษัตริย์เมืองลังกา คู่หมั้นของ นางสุวรรณมาลี รู้ว่านางสุวรรณมาลีหายไปในทะเลก็เสียใจ แล่นเรือออกติดตามหานางโดยตั้งใจว่าถ้าหานางไม่พบจะไม่ยอมกลับ อุศเรนพบ พระอภัยมณี อยู่บนเกาะกลางทะเลก็สงสารรับลงเรือไปด้วย แล้วเดินทางต่อไปจนพบเรือของ ศรีสุวรรณ และ สินสมุทร ซึ่งมีนางสุวรรณมาลีอยู่ด้วยแต่สินสมุทรไม่ยอมคืนนางสุวรรณมาลีให้ อุศเรนจึงต้องต่อสู้กับสินสมุทร และพ่ายแพ้แก่สินสมุทร อุศเรนได้รับบาดเจ็บสาหัสต้องหนีกลับไปเมืองลังกา เมื่อบาดแผลหายดีแล้วก็ยกทัพใหญ่ไปตีเมืองผลึกเพื่อแย่งนางสุวรรณมาลีคืน แต่เสียทีถูกกลอุบายของ นางวาลี จนถูกจับตัวได้แล้ว นางวาลีก็พูดเยาะเย้ยให้อุศเรนแค้นใจจนอกแตกตาย ปีศาจของอุศเรนมีความแค้นรุนแรงมากเข้าสิงร่าง นางวาลี จนนางถึงแก่ความตายไปด้วย